kriton dinçmen
18 şubat 1924’te alkitea hanım ile anastas dinçmen’in oğlu olarak istanbul, heybeliada’da dünyaya geldi. pertevniyal lisesi mezunu olan kriton dinçmen,1948 yılında istanbul tıp fakültesi’ni bitirdi ve sonrasında istanbul tıp fakültesi psikiyatri ve nöroloji klinikleri’nde ihtisasını tamamladı.
tıbbi kariyeri
dinçmen, aynı fakültenin psikiyatri kliniği başasistanlığına tayin oldu ve başasistanlığı sırasında elde ettiği bir burs ile 1961’de amerika’ya giderek new jersey, long branch, monmouth medical center’de dinamik psikiyatri sahasında çalıştı. daha sonra sırasıyla, maryland’da crownsville state hospital ve keza maryland, baltimore’da the johns hopkins hospital’in psychosomatic medicine department’ında servis şefi, araştırıcı ve “visiting psychiatrist’” unvanları ile çalışmalarda bulundu. bu süre içinde disease of the nervous system, ınternational journal of neuropsychiatry gibi amerikan tıp dergilerinde birçok çalışma ve makale yayımladı, yayınlarının bir bölümü excerpta medica ve digest of neurology and psychiatry gibi diğer dergilerde yayınlandı ve yabancı ve yerli araştırmacılar tarafından atıfta bulunuldu.
1965’te bakırköy ruh ve sinir hastalıkları hastanesi'nde çalışmaya başlayan dinçmen, 1972’de abd’de st. louis’deki missouri ınstitute of psychiatry adındaki kuruluştan davet aldı ve araştırma danışmanı unvanı ile araştırmalara katıldı. bakırköy akıl hastanesi’nde klinik şefi olarak uzun süre çalışan dinçmen, 1982-1994 yılları arasında t.c. adalet bakanlığı adli tıp kurumu’nun adli psikiyatri çalışmalarını yürüten 4. ihtisas kurulu başkanlığı görevinde bulundu; 1990-1998 yılları arasında istanbul üniversitesi adli tıp enstitüsü’nde öğretim üyesi olarak görev yaptı.
doçentlik unvanını, 1990 yılında, 66 yaşında ve mesleğinin 42. yılında, meslektaşlarının gıyabında yaptıkları yök başvurusu sonucu bir emri vaki ile girdiği sınavla almıştı. 2001 yılına kadar galatasaray üniversitesi hukuk fakültesi’nde adli psikiyatri derslerini sürdürdü. dinçmen’in ulusal ve uluslararası tıbbi kongre ve dergilerde yayımlanmış birçok çalışma ve yazısının nöropsikiyatri konusunda kitaplar yayınladı.
yazarlık
dinçmen, bir psikiyatr ve akademisyen olduğu kadar, edebiyat ve kültür alanı ile de ilgilenmiş, varoluşçu felsefeyi savunmuştur. dinçmen aynı zamanda çoğu yunancadan olmak üzere, bir dizi eseri türkçeye kazandırmıştır. öykü yazarlığı, çevirmenlik ve felsefe alanlarına psikiyatri deneyimi ve bilgilerini aktarmıştır. hiçliğe övgü yapıtında dinçmen varoluşçu felsefeden beslenen dünya görüşünü belirtmiştir:[1]
« ben vefa’yım…siz insanların en az bildiği, bilmeyi de en az istediklerinizden biriyim. ben, hep en sonda ortaya çıkarım. sizlerin coşku ve duygularınızın sakinleşip yatışmasından, problemlerinizin halledilip küllenmesinden sonra görünürüm. benim ortaya çıkışım, çoğu kez sizlerin mutluluğunu ve huzurunu gölgeler… çünkü, meselenin çözülmüş olması ile size gelir ve kanatlarımın çırpıntıları ile duymakta olduğunuz mutluluğun bir bedeli olduğunu sizlere hatırlatırım. siz mutluluktan uçarken, ben size, bu mutluluğunuz nedeniyle, insan olmanızın bir ifadesi olarak, bu mutluluğu tatmanıza yardım edene karşı, hiçbir zaman ve hiçbir şekilde ödeyemeyeceğiz bir borcunuz olduğunu hatırlatırım. bu borcun hatırlanması sizi hiçbir zaman o kişinin esiri haline getirmez. zaten, böyle bir borcun olduğunu hatırlayabilen kimse insandır; ve, böyle olunca da, hiçbir insan hiçbir şekilde hiçbir kimsenin esiri olarak kendisini hissedemez. vefa, sizi esir almayan bir borçtur; insandaki karar serbestisini bozmayan, aklınızı çelmeyen, sizin insan olma gururunuzdan hiçbir şey çalmayan, kişiliğinizin yapısından hiçbir ödün vermenizi istemeyen bir borçtur! sizi insan yapan bir borçtur. ve, o borcun karşılığını verdiğinizde de, hissetmekte olduğunuz mutluluk kat ve kat artacaktır… meselenizin halledilmiş olmasının size vermiş olduğu mutluluğun yanında, size, insan olmanızın gururlu mutluluğu da katılacaktır ”vefakar" insanların çoğunlukta olduğu ortamlarda çalışmak dileğiyle… »
özel hayatı
dinçmen'in yasemin, ümit ve başar olmak üzere üç (manevi) çocuğu vardır.
ölüm
dinçmen, 27 ağustos 2008 günü tedavi gördüğü kocaeli üniversitesi tıp fakültesi hastanesi’nde hayatını kaybetti. bedenini diseksiyon çalışmaları için istanbul üniversitesi cerrahpaşa tıp fakültesi anatomi anabilim dalı’na bağışladı. dinçmen ölümünden sonra yayımlanmak üzere yazdığı teşekkür ilanı 28 ağustos 2008 günlü cumhuriyet gazetesi’nde yayınlandı; ölüm ilanı, meslektaşlarına ve eşi reyhan hanıma teşekkür ettikten sonra “hayatımda rastladığım herkese teşekkür ederim” şeklinde bitmekteydi.
eserleri
öyküler: benimle son defa dans eder misiniz? (1990), symphonia kakophonica (1992), hiçlikle randevu (1993), hüzünlü intermezzo (1995), hiçliğe övgü (1998)
şiirler: insan dizeleri (1998), ütopya’ ya çağrı (2000)
romanlar: heybeli'de tanrı ve adam (2003), beethoven'li ölüm (2007;
deneme: hüzünlü intermezzo (2000), utopia'ya topos ararken (2003)
araştırma: 600'lü yıllardan 1461'e (2004)
çeviri: şehir düştü (bizanslı tarihçi francis’ten, 1992), romanos diogenis: istanbul’a yollar açılırken (p. karolidis’ten, 1993), ölüler bekler (roman, dido sotiriyu’dan, 1995), sapho’nun şiirleri (1994), aşilin nişanlısı (a. zei’den, 1997), deli (cibran’dan, 1997), haçlı seferleri (h.a. nomiku’dan, 1997), ankaralı dört hanım (c. farrére’den, 1999), övgüler olsun sana (o. elytis’ten, 1999), lokantamızda prens ve prensesler daima taze ve bol masal sosu ile sunulur (lili zografu’dan çeviri, 2000, öyküler), benzersiz mevlâna (yunancadan, panayatopulos’tan, 2000), milena (j. cerna’dan, 2000), hayat mezarda – savaşın kitabı ( 2003: stratis mirilivis: pis, iğrenç acımasız doymaz bir kudurmuşlukla insan eti yiyen bir canavarla çarpışıyor insan!...savaş'la...)
mesleki yapıtları: nöroloji el kitabı (1977), deskriptiv ve dinamik psikiyatri (1981), adli psikiyatri (1984), psikiyatri (2004), psikiyatri / psikosomatik tıp (2005), psykhiatria ve mythos (2006)
kaynak: vikipedi
